KESK’e bağlı SES İzmir 2 No’lu Şube Yönetim Kurulu ve üyeleri, Bayraklı Kent Hastanesi’nde yaptıkları açıklamada toplu mukavele periyodu öncesinde sıhhat işçilerinin taleplerini 13 husus ile sıraladı.
Sağlık ve toplumsal hizmet işçileri olarak, 8. Devir Toplu Mukavele görüşmelerine hazırlıklarımız başlamış durumda. Geride bıraktığımız 7 periyot boyunca, imzalanan Toplu Kontrat metinlerinin “tarihi kazanımlar” olarak lanse edilmesine karşın, işçilerin geldiği nokta hepimizce malumdur. Maalesef, sendikamsı yapıların iktidar ile olan yakın bağlantısı, baskı, sürgün üzere mobbing teknikleriyle büyütüldüğünü ve işçilerin zorla üye yapıldığını görmekteyiz.
Yoksulluk Hududunun Altında Hayat Mücadelesi
Bugün emeğiyle geçinen biz sıhhat ve toplumsal hizmet işçileri, fiyatlarımızın yoksulluk sonunun altında kalmasıyla derin bir ekonomik çıkmazın içine itilmiş durumdayız. Enflasyon ve vergi yükü altında cüzdanlarımız dolmadan boşalmakta, kira paramızı dahi ödeyemez hale gelmiş bulunmaktayız. İş yerlerimizde iş barışımız bozulmuş, aldığımız fiyatın düşüklüğü üzerine espriler ve aşağılamalar yapılmaya başlanmıştır. Emekçi ve işçinin aldığı fiyatlar, insanca hayattan çok, minimum seviyede yaşamaya mahkûm edilmiştir. Grevli, toplu kontratlı sendika çabasının, 200 yıllık emek çabaları tarihinin, sınıf çabasının kazanımları görmezden gelinmekte ve bu durum birilerinin lütfu olarak bedellendirilmektedir.
Uluslararası Hukuka Muhalif Uygulamalar ve Grev Hakkı Engeli
Uluslararası düzenlemeler, sendikal örgütlenme, toplu mukavele ve grev hakkının birbirinden ayrılmaz ve birbirini tamamlayan düzenlemeler olduğunu temel almakta, bu temel hakların tanınması konusunda devletlere sorumluluk yüklemektedir. 1948 İnsan Hakları Üniversal Bildirgesi‘nin 23. unsuruyla herkesin çıkarlarını korumak için tanınan sendika hakkı, toplu mukavele ve grev hakkının birlikte varlığı ile mana kazanmaktadır. Lakin ülkemizde kamu işçileri grevsiz toplu mukavele yapmaya zorlanarak sendika hakkı sonlandırılmıştır. Bu durum, kamu işçilerini yasal hudutları çizilmiş bir prosedürün icrasından öteye geçmeyen bir toplu pazarlık sürecine mahkûm etmektedir. Meğer milletlerarası kontratlarda memurların grev hakkının varlığı temeldir, sınırlamalar istisna olarak kabul edilmektedir. Memurların grev hakkı ILO kontratları, Avrupa Toplumsal Kuralı (ASŞ) ve Ekonomik, Toplumsal ve Kültürel Haklar Memleketler arası Kontratı üzere memleketler arası metinlerce düzenlenmiş, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesince kontrol altına alınmıştır. Ülkemiz, taraf olduğu kontratlara nazaran iç hukukunu düzenlemek zorunda olmasına karşın, işçilerin çıkarına olacak düzenlemelerde sermayenin tarafında saf tutarak bu sorumluluklarından vazgeçmektedir. Ülkemizde toplu kontrat pazarlıkları Kamu Vazifelileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu ile düzenlenmiş olup, bu kanundaki grev yasağı ve kapsamının geniş tutulması, sendikal hakların kullanımını ILO normlarına nazaran hayli sınırlamış ve geriye götürmüştür.
Güç Dengesizliği ve Gayret Hattımız
Güç istikrarının bir tarafın lehine olması durumunda özgür toplu pazarlıktan kelam edilemez; bu durum güçlünün güçsüze tahakkümüne dönüşmektedir. Bu durumu her toplu mukavele devrinde yaşamaktayız. Mevcut yapı içerisinde bir tarafta devletin otoriter gücünü elinde bulunduran kamu patron heyeti, öbür tarafta ise toplu mukavele müzakere sürecinde hiçbir gücü ya da yaptırımı olmayan kamu vazifelileri sendikaları bulunmaktadır. Yetkilendirilmiş yandaş sendikamsı konfederasyon ve bağlı işkolu sendikaları, kamu emekçilerinin çıkarları yerine kamu patronu üzere davranması nedeniyle kamu işçileri gerçek bir pazarlık yapamamaktadır. Grev yasağına bağlı güç dengesizliğinin olduğu, özgür olmayan, kısıtlanmış bir toplu mukavele sürecinin zarurî tahkimle kesilmesi, pazarlık sürecindekilerin çatışmalarının artmasına ve meselelerin büyümesine yol açmaktadır. Zira grev yasakları grevleri önlemenin yanı sıra, çalışma ilgilerinde çatışmaları artıran bir tesire sahiptir ve bu çatışmalardan kamu işçileri mali, ekonomik ve özlük hakları kapsamında her geçen gün daha fazla ziyan görmekte, çalışma şartları olumsuz etkilenmektedir.
Bize Reva Görülen İnsanı Olmayan Çalışma Şartlarını ve Fiyat Rejimini Değiştirmeliyiz
Biz diyoruz ki, sendikal hareketin muvaffakiyetinin temeli sahip olduğumuz güçlerimizdir: Üye sayımız, güç birliğimiz, bağımsız hareket edebilmemiz, toplu mukavele ve grev hakkımız en değerli güç kaynaklarımızdır. Bizi fonksiyonsuz ve savunmasız bırakan grevsiz toplu mukavele yerine, grev hakkıyla donatılmış, tahkimle sonlandırılmamış toplu kontrat hakkını elde etmek için birlikte uğraş etmek ve örgütlenmek zorundayız. Bu gayret, yasal haklarımız için kimseden icazet almadan fiili olarak yapılmak zorundadır. 7 periyot (14 yıl) boyunca bizleri sefalete mahkûm eden yandaş sendika ve patron devleti temsil eden hükümetin birlikte oynadığı tiyatro ile oyalanmak yerine, toplu kontrat programımız etrafında birlikte gayret ederek hem yetkilendirilmiş yandaş sendikayı hem de patronu, lehimize karar alma istikametinde baskı ögesi olmaya tüm işkolu işçilerini davet ediyoruz. Sıhhat ve toplumsal hizmet işçileri sendikamız çatısı altında bir ortaya gelerek, bize reva görülen insani olmayan çalışma şartlarını ve fiyat rejimini değiştirmeliyiz.
Temel Taleplerimiz ve Uğraşımız Başlıyor!
Sendikamızın toplu kontrat masasına gönderilmek üzere belirlenmiş olan taleplerinin büyük çoğunluğu, geçmiş devirlerde iş yerlerinde kurulan sandıklardan çıkan sonuçlardan, şube/temsilciliklerimiz tarafından iş yerlerinde toplu kontrat emelli yapılan toplantı sonuçlarından, anketlerden, genel merkez olarak şube/temsilcilik yöneticilerimizle yapılan geniş iştirakli toplu kontrat gündemli toplantılardan ve 30-31 Mayıs 2025 tarihinde gerçekleştirilen 11. Periyot 5. MTK toplantısında toplu kontrat başlıklarında yapılan atölyelerde tartışılmış ve hususlara nazaran belirlenmiştir. Pandemi ve zelzele devrine ait taleplerimiz ise yeniden iş yerlerimizde inanılmaz durumun getirdiği ve çalışma hakkı ihlaline yol açan, çalışma barışını ve huzurunu ortadan kaldıran, yasa ve mevzuatı hiçe sayan uygulamaların ortaya çıkardığı taleplerden oluşmaktadır. Detaylı toplu kontrat metnimizi ekte siz kıymetli basın işçileri ile paylaşıyoruz. Lakin olmazsa olmaz temel taleplerimizi de şu halde tabir etmek istiyoruz:
1. Performans, ek ödeme, taban, teşvik, ek artırım değil, tüm sıhhat ve toplumsal hizmet işçilerine yoksulluk hududu üzerinde emekliliğe yansıyan temel fiyat verilsin.
2. Son toplu mukavelede ek ek artırım olarak verilen, emekliliğe ve emeklilere yansıtılmayan ve emekliliği daha da hayal hale getiren uygulamaya son verilerek ilave ek artırımın emekliliğe ve tüm kamu emeklilerine yansıtılması.
3. Grevli toplu kontratlı, özgür pazarlık hakkı içeren sendika yasası çıkarılsın.
4. Sıhhat hizmetleri ağır ve tehlikeli işler kapsamındadır. Fiili hizmet müddeti (yıpranma payı) yıllık 90 gün üzerinden tam olarak tüm işçilere ödensin ve geçmiş yılları da kapsasın.
5. Çalışma ömrünün demokratikleşmesinin birinci adımı olarak idarecilerin atanması formülünden vazgeçilsin. Liyakati uygun olanların aday olacağı ve yöneticilik yapacağı işçilerin oylarıyla bir ya da iki yıllığına seçimle belirlensin.
6. Nöbet, icap ve fazla çalışma fiyatları 2 kat arttırılsın.
7. Sıhhat alanında çalışan tüm işçiler “sağlık hizmetleri sınıfına alınsın.
8. Üniversite hastanelerinde de çalışanlara tayin hakkı verilsin.
9. Sıhhat işçilerine yönelik şiddetin son bulması için “şiddet üreten sıhhat sistemi” değişsin. Alandaki örgütler ve tüm siyasi partiler ile ortak bir halde yeni bir sıhhat sisteminin inşası için adım atılsın.
10. OECD ortalamasında takımlı garantili işçi istihdam edilerek, kontratlı tüm çalışanlar 657 4/a kapsamına alınsın.
11. Kamu sıhhat hizmeti verilen ASM’lerde her türlü sarfiyatlar devlet tarafından karşılansın.
12. İş yerlerinde emekçi sıhhati ve güvenliği önlemlerine uyulsun. İşçileri temsilen isteyen her sendika “işçi sıhhati ve güvenliği” şurasına bir üye versin.
13. Haklarında katılaşmış yargı kararı bulunmayan ihraç sıhhat ve toplumsal hizmet işçileri derhal misyona başlatılsın.
Bu toplu kontrat düzeneği ile bir sonuç elde edilemeyeceğini 7 devirdir her yıl mutabakat altına alınan ancak uygulanmayan toplu kontrat unsurlarından biliyoruz. Sonuç elde edilemeyeceğini, demokratik bir çalışma ve özgür örgütlenme ortamı olmadığı için bürokratlar, yönetimciler ve politikler tarafından büyütülüp yetkilendirilen sendikamsı yapıdan biliyoruz. Türkiye’de kamu sendikalarının uğraş tarihine bakarsak, var olan hakların korunması ve yeni kazanımlar elde etmenin yegâne yolu iş yerlerinde, alanlarda, meydanlarda yürütülen fiili ve legal uğraş ile olduğu görülecektir. Biz de geçmişten günümüze fiili ve legal çaba çizgimizden vazgeçmeden gayrete devam edeceğiz. Gerek konfederasyonumuz KESK bütünlüğünde gerekse de SES olarak taleplerimizin karşılık bulması için bu toplu kontrat periyoduna giderken ve toplu kontrat periyodu boyunca da iş yerlerinden, alanlardan, meydanlardan SES’imizi yükselteceğiz. Bugün de sıhhat işçilerinin talepleri için Ankara’da Sağlık Bakanlığı önünde ve tüm vilayetlerde kamu sıhhat kurumları önünde taleplerimizi lisana getirerek uğraşımıza start veriyoruz. Tüm sıhhat işçilerini, sıhhat işkolundaki emek ve meslek örgütlerini ve sıhhat hakkına sahip çıkmak isteyen halkın tüm örgütlü kurumlarını çabayı birleştirmeye ve büyütmeye davet ediyoruz. (BSHA – Bilim ve Sıhhat Haber Ajansı)
